Grip houden in een hyperverbonden wereld.
Stel je voor: het is 2030. Een cyberaanval legt grote delen van de digitale infrastructuur plat, maar jij kunt nog steeds gewoon je paspoort verlengen bij de gemeente. Geen science fiction, maar het resultaat van slim anticiperen op digitale soevereiniteit – vandaag de dag.
In een wereld waar data de nieuwe olie is geworden, staat lokaal bestuur voor een cruciale keuze: meegaan in de stroom of zelf het roer in handen houden. Digitale soevereiniteit gaat verder dan alleen de vraag waar je servers staan. Het draait om fundamentele controle: wie heeft toegang tot inwonergegevens, onder welke wetgeving vallen ze, en kun je je dienstverlening continueren wanneer het misgaat?
De traditionele beveiligingsaanpak – een digitale vesting bouwen en hopen dat niemand binnenkomt – is achterhaald. In 2025 draait security om drie pijlers: beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheid. Deze principes worden getoetst via strikte audits zoals ISO 9001, ISO 27001, BIO compliancy en TPM voor DigiD. Maar het echte verschil zit in de mindset. Dit is precies de reden waarom we binnen Pink hier al vroegtijdig op geanticipeerd hebben door te kiezen voor zoveel mogelijk cloudleveranciers in Nederland of Europa. Op die manier sluiten we uit dat onze data gedeeld wordt met andere landen – een aanpak die volgens Annemarie Stel, productmanager Informatievoorziening, essentieel is: ‘Als gemeente mag je terecht verwachten dat wij dit op orde hebben.'
"We moeten zowel preventief als reactief sterk staan," stelt Rob van Ginhoven, architect Informatievoorziening. "Beschermen tegen indringers is één, maar je moet ook razendsnel kunnen reageren als er tóch iets misgaat." Deze hybride aanpak betekent niet alleen geavanceerde detectiesystemen, maar ook partnerships met externe security centers die 24/7 verdachte patronen monitoren.
Kunstmatige intelligentie speelt hierbij een dubbelrol. Terwijl kwaadwillende AI gebruiken om kwetsbaarheden sneller uit te buiten, biedt dezelfde technologie overheden nieuwe handvaten voor het identificeren van potentieel misbruik. Het is een digitale wapenwedloop waar stilstand betekent achteruitgang.
Regelgeving wordt vaak gezien als bureaucratisch ballast, maar in werkelijkheid fungeert het als kompas in de digitale storm. Van AVG tot BIO, van ENSIA tot de komende NIS2-richtlijn: elk normenkader dwingt organisaties tot het herinrichten van robuuste processen. De komende NIS2-richtlijn markeert daarbij een kantelpunt: ketenverantwoordelijkheid wordt realiteit. Gemeenten moeten niet alleen hun eigen digitale huis op orde hebben, maar ook kunnen aantonen hoe ze samenwerken met leveranciers en partners.
"Je mag verwachten dat leveranciers optreden als kennispartner," legt Tim van Boxtel verantwoordelijk voor development en het cloudteam van de unit Financiën en Services, uit. "We leveren niet alleen veilige software, maar adviseren ook over processen, risico's en audits." Deze verschuiving van product naar partnership is essentieel in een tijd waarin digitale dreigingen razendsnel evolueren.
Voor inwoners blijft digitale soevereiniteit vaak onzichtbaar – en dat is precies de bedoeling. Het verklaart waarom je veilig kunt inloggen met DigiD, waarom je gegevens niet op straat belanden en waarom je ook tijdens een cybercrisis nog steeds diensten kunt afnemen. Het is het digitale equivalent van goed onderhouden wegen: je merkt het pas als het er niet is.
Anno 2025 is digitale soevereiniteit geen buzzword meer, maar dagelijkse praktijk geworden. Gemeenten die nu investeren in eigen regie over data en systemen, leggen het fundament voor betrouwbare dienstverlening in de komende decennia.
De toekomst van lokaal bestuur wordt bepaald door wie vandaag de juiste keuzes maakt. In een wereld vol digitale afhankelijkheden is soevereiniteit niet alleen een technische noodzaak – het is een democratische plicht.
‘'Samen verder'’
Tim van Boxtel, Business Success Manager Hosting & Techniek
