Gemeenten staan op een kruispunt. Inwoners verwachten snelle, digitale en intuïtieve dienstverlening, terwijl de intern werkdruk druk oploopt en technologische ontwikkelingen elkaar razendsnel opvolgen. Juist daardoor is innoveren geen luxe meer, maar een absolute noodzaak.
Wie nu niet innoveert, raakt achterop.
Jenna Berrehail, Functioneel Beheerder Burgerzaken bij Gemeente Venlo, zegt het zoals het is: “Wie nu niet innoveert en verder digitaliseert gaat niet mee met de ontwikkelingen en blijft op de oude manier van werken hangen.”
In gesprek met Jenna klinkt geen voorzichtig advies aan gemeenten, maar een duw in de rug: zie innovatie niet langer als ‘iets erbij’, maar als de route naar echt betere dienstverlening.
Voor Jenna is innovatie geen experiment, geen buzzwoord, maar iets concreets en tastbaars: “Voor mij is innovatie een verbetering… een vernieuwing waar iedereen op vooruit gaat.”
Echte innovatie bij gemeenten helpt twee groepen tegelijk:
• Inwoners, die sneller, eenvoudiger en slimmer geholpen worden.
• Medewerkers, die worden ontlast doordat processen slimmer zijn ingericht.
Pas dan ontstaat vooruitgang.
Een voorbeeld is de Open Woningcoöperatie, waarmee onnodige tussenstappen verdwijnen: “Je maakt de lijntjes veel korter… en daar is iedereen mee geholpen.”
Innovatie vraagt keuzes. En keuzes vragen moed. “Bij gemeenten is het vaak: we doen het zo, het werkt zo. Dus waarom zouden we vernieuwen? En dan kom je op een stukje lef om te zeggen: waarom niet?”
“Zonder lef blijft elke innovatie een idee op papier.”
Opvallend genoeg zoeken gemeenten het vaak zelf uit terwijl de buren al oplossingen hebben, inclusief de geleerde lessen. Waarom moet gemeente A en gemeente B het allemaal maar zelf uitzoeken? Jenna is duidelijk: echt leren doe je niet uit een demo, maar uit de praktijk.
“Een demo is leuk, maar dan zie je niet hoe het echt werkt. In de praktijk zie je zoveel meer.”
Haar belangrijkste inzicht bij de implementatie van innovaties? “We hadden eerder bij andere gemeenten moeten kijken. Je mist zoveel informatie als je blanco start.” Wanneer gemeenten structureel samenwerken en elkaar durven opzoeken wordt dit alleen maar versnelt.
Nieuwe technologie brengt ook vragen mee. Logisch. Maar de angst om ‘op de vingers te worden getikt’ houdt gemeenten soms onnodig tegen.
Voorbeeld: Jenna vergelijkt de huidige fase rond METEC-gezichtsvergelijking met de beginfase van digitale geboorteaangifte: “In het begin was het wettelijk allemaal niet mogelijk… en nu doen we het gewoon.”
Vooruitgang vraagt gemeenten die durven te proberen binnen de kaders, in plaats van alles vooraf dood te analyseren.
Digitalisering maakt dienstverlening niet kouder, maar juist slimmer en menselijker wanneer het goed wordt ingezet. Het baliebezoek hoeft echt niet te verdwijnen. Het wordt alleen waardevoller dankzij digitale mogelijkheden.
“Als je een extra digitale service aanbiedt ontlast je ook de balie. Dan heb je meteen meer tijd voor die mevrouw op leeftijd die een praatje wilt maken.”
Inclusiviteit ontstaat niet door innovatie te vertragen, maar door keuzes die ruimte creëren voor persoonlijke aandacht waar dat echt nodig is.
Dat de ene gemeente bepaalde zaken digitaal aanbiedt en de andere niet, voelt voor inwoners momenteel helaas willekeurig. Daarom pleit Jenna voor meer uniformiteit in werkwijzen, zonder keuzevrijheid in leveranciers te verliezen.
Het doel: één beleving voor alle inwoners van Nederland, welke gemeente je ook voor je hebt.
Innovaties en digitalisering hoeft niet groot of disruptief te zijn. “Het zijn vaak kleine dingen die best een verschil kunnen maken.” Zoals het digitaal beschikbaar maken van uittreksels via de bedrijvenview, een kleine verbetering die inwoners tijd bespaart en de balie ontlast.
Daarom benadrukt Jenna: “Start vandaag. Ik ben meer van doen. Probeer het. Die beren van de weg af. Mocht het niet bevallen, dan is het altijd terug te draaien.”
Niet praten. Doen. Kleine stappen, direct effect.
Volgens Jenna ontwikkelt de gemeente van de toekomst zich richting grotendeels digitaal, met een kleine fysieke, controlerende kern.
Dat vraagt volgens haar om drie dingen:
1. Lef: durf te zeggen: waarom niet?
2. Cultuur: van vasthouden naar experimenteren. Van “het werkt toch zo?” naar “kan het beter?”
3. Heldere, begrijpelijke informatie: voor inwoners en samenwerkingspartners.
Innovatie is geen sprong in het diepe; het is een serie keuzes die samen vooruitgang brengen. Gemeenten die durven, die leren van anderen, die niet bang zijn om te herstellen wat niet werkt - dat zijn de gemeenten die echt vooruitkomen.
Dus stel jezelf vandaag twee vragen:
Want de toekomst komt niet vanzelf.
Die moet je durven maken.
