Uitwisseling van data tussen hulpverlenende instanties en schuldeisers moet het uitgangspunt zijn bij het aanpakken van schulden. Uiteraard moet dit plaatsvinden binnen de privacygrenzen. Maar dit gebeurt nog veel te weinig. Door data te delen, kunnen schulden eerder gesignaleerd en gerichter aangepakt worden. Vroegsignalering is volgens meerdere instanties hard nodig. Het aantal nieuwe meldingen van mensen met schulden steeg in 2014 met ruim 3% naar 92.000, blijkt uit cijfers van de NVVK, de brancheorganisatie voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren. Bovendien treft de schuldenstorm anno 2016 alle lagen van de samenleving. Laag- én hoogopgeleiden, één- én tweeverdieners.
Over het algemeen verloopt een schuldencarrière exponentieel. Hoe langer je wacht met ingrijpen, hoe lastiger het wordt om schulden volledig af te lossen. Daarnaast krijgt iemand met schulden vaak met meer dan één schuldeiser te maken. Schuldeisers zijn zich daarvan doorgaans niet bewust. Het is geen uitzondering dat de telefoonmaatschappij een deurwaarder op een schuldenaar afstuurt, terwijl de Belastingdienst - die voorrang heeft - tegelijkertijd geld inhoudt. Schuldenaren belanden hierdoor regelmatig onder de belastbare voet - het minimum bedrag waar iemand recht op heeft. Die wetenschap maakt het voor schuldhulpverleners van uw gemeente cruciaal om financiële problemen in een zo vroeg mogelijk stadium te signaleren. Door vroegsignalering voorkom je dat een schuldenaar kaalgeplukt wordt en te weinig geld overhoudt om in zijn levensonderhoud te voorzien.
Hoe eerder schuldhulpverleners van uw gemeente volledig inzicht krijgen in iemands financiële situatie, hoe sneller hij de problemen samen met de schuldenaar kan oplossen. Informatie is er volop, maar is versnipperd en moeilijk toegankelijk. Dat kan beter. Gelukkig zijn we qua ICT al zover dat we binnen de privacygrenzen databases van onder andere hypotheekverstrekkers, zorgverzekeraars en nutsbedrijven aan elkaar kunnen koppelen. Voor de schuldhulpverlener wordt het zo een stuk efficiënter werken. Hij kan schuldeisers sneller informeren over de situatie van een schuldenaar, waardoor die niet meer onder de belastbare voet belandt. Bovendien wordt het veel eenvoudiger om een plan van aanpak voor het aflossen van schulden op te stellen.
Het koppelen van gemeentelijke databases aan relevante informatiebronnen van schuldeisers is niet ingewikkeld. De schuldenaar moet wel leidend blijven in dat proces. Hij bepaalt wie wel of geen toegang heeft tot zijn financiële gegevens. Heldere communicatie vanuit de schuldhulpverlener is daarbij cruciaal. Wees transparant over wat er met de financiële gegevens gebeurt, zodat de schuldenaar de baas blijft over zijn privacy. Door hem een actieve rol te geven in zijn hulptraject, vergroot je niet alleen zijn begrip, maar ook de bereidwilligheid om mee te werken aan een constructieve oplossing.
We kunnen concluderen dat voor het oplossen van schulden twee dingen noodzakelijk zijn: een compleet beeld van iemands schulden en goede communicatie tussen alle betrokken instanties. Het iSamenleving Schuldkompas is het online trefpunt waarin beide eisen samenkomen. Schuldeisers, hulpverleners en mensen met schulden kunnen in een veilige omgeving met elkaar communiceren over iemands financiële situatie. Bijvoorbeeld door informatie over betalingsachterstanden te delen. De autorisatieniveaus, die bepalen wie welke informatie mag bekijken, worden bepaald door de schuldenaar samen met de schuldhulpverlener van uw gemeente. Zo blijft de privacy van de schuldenaar optimaal gewaarborgd. Ook beschikt het iSamenleving Schuldkompas over een vragenlijst die helpt bij het inschatten van de ernst van de situatie van een schuldenaar. Zo kan de schuldhulpverlener van uw gemeente snel actie ondernemen bij financiële problemen van uw inwoners en vergroot u de kans op een schuldencarrière met een goede afloop.
Wilt u meer weten over iSamenleving Schuldkompas? Lees dan hier de ervaringen van het gemeentelijke samenwerkingsverband Peel 6.1 of bekijk onderstaande factsheet.
‘Samen met gemeenten wil ik het Sociaal Domein van de toekomst vormgeven.’
Erleyne Brookman, Managing Director Samenlevingszaken
